پایگاه خبری موج برنا - شرکت سهامی جنگل شفارود با در اختیار داشتن 23 درصد از جنگلهای گیلان که حدود 125/000هکتار را شامل می گردد یکی از مهمترین و تاثیر گذارترین شرکتها در غرب گیلان به عنوان مجری سیاست های سازمان جنگلها و مراتع در زمینه حفاظت ، احیاء ، توسعه و بهره برداری اصولی در عرصه جنگلهای کشور می باشد

 به لحاظ جایگاه پر اهمیت این شرکت و آگاهی از فعالیتها و برنامه های آن گفتگویی را با جناب آقای مهندس کرمدوست انجام داده ایم که ما حصل این گفتگو از نظر شما خوانندگان عزیز می گذرد .

۱_ جناب مهندس کرمدوست تاریخچه ای از فعالیت شرکت سهامی شفارود را بیان بفرمایید اینکه این شرکت در چه سالی و با همت چه تشکیلاتی شروع به فعالیت نموده است ؟
شرکت شفارود از سالهای حدود 1352 از طریق سیستم دولتی تحت عنوان شرکت صنایع چوب کاغذ ایران «چوکا » شروع به فعالیت نموده که هدف عمده آن اجرای مدیریت جنگل و ساماندهی وضعیت جنگل و فن آوری محصولات مرتبط با چوب بوده است . که این روندکار تا بعد از انقلاب ادامه یافته اما در سال 1364 وزارت کشاورزی وقت با توجه به شرایط آن زمان به این نتیجه رسید که جدا ساختن بخش صنعت این شرکت از بخش جنگل آن مناسب تر و بهتر است ، البته شروع کار این شرکت با حضور شرکتهای چند ملیتی و به طور عمده کانادایی بوده است ولی به جرات می توانم ادعا کنم که مجموعه دست آوردهای این شرکت مرهون تلاشها و زحمات متخصصین آگاه به علم روز داخلی است به عنوان نمونه پس از انقلاب تمامی طرحهای جنگلهای که تا آن زمان طراحی شده بودند مورد بازنگری وطراحی مجدد قرار گرفتند و اگر چه در این بازنگری های و طراحی ها از الگوهای خارجی الهام گرفته شده است ولی به طور کلی تلاش متخصصین داخلی کار سازتر و موثر بوده است البته شرکت در تمامی این طراحی ها با توجه به علم روز جنگلداری که در تمامی دنیا کاربرد دارد گام برداشته و آخرین متد علمی را با توجه به شرایط محیط زیست حاکم بر منطقه مورد استفاده قرار داده و برنامه های لازم راتهیه و به اجرا در آورده است .

۲_ شرکت شما عهده دارچه وظایف مهمی می باشد لطفاً قسمتی از عملکرد مجری را ذکر نمایید؟
اول ، حفاظت از جنگلهای تحت پوشش دوم احیاء عرصه هایی که نیازمند بازسازی بوده و مورد بهره برداری قرار گرفته اند سوم توسعه جنگل و وظیفه چهارم که مشروط به تامین و تضمین سه وظیفه قبلی است بهره برداری علمی و اصولی از جنگلها است البته باید یادآوری نمایم که تمامی این عملیات قبلاً در مجامع قانونی و بر مبنای طرحهای مبتنی بر علم جنگلداری به تصویب رسیده بالاترین مقام مجاز سازمان جنگلها و مراتع که شورای عالی جنگل و مرتع و آبخیز داری کشور می باشد و شیوه اجرایی به دقت مطالعه شده و ابلاغ می نمایند و حتی در انجام و اجرای این طرحها نیز ناظرین سازمان جنگلها و مراتع به صورت مستقیم نظارت می نمایند ضمناً در کلیه این طرحها هیچگاه تمام موجودی رویش جنگل که در واقع ثروت این مملکت به شمار می آید برداشت نشده بلکه بخشی از رویش در هکتار سالانه آن که بیشتر درختان آفت زده افتاده ریشه کن شده پیر و فرتوت هستند و بایستی از جنگل خارج شوند مورد استفاده صنعتی و غیر صنعتی قرار گرفته و ایجاد شغل و ارزش افزوده می نمایند برداشت می شود با این عملیات همواره سعی شرکت آن است که جنگل را از آنچه هست به سوی آنچه که باید باشد یعنی یک جنگل با ساختار چند آشکوبه ناهمسال ، تنوع زیستی بالا و آمیخته از نظر گونه های نخبه سوق داده و تکامل ببخشد . در این ارتباط به چند شاخص اشاره می نمایم براساس مطالعاتی که در همین محدوده جنگلهای مورد عمل شرکت صورت گرفته رویش در هکتار سالیانه جنگل در برخی عرصه های کوهستانی و پیش از اجرای طرح جنگلداری به طور تقریبی کمتر از سه متر معکب در هکتار در سال بوده و در صورتی که پس از اجرای عملیات طرحهای جنگلداری و اعمال شیوه های صحیح مدیریت جنگل و اصلاح ساختار و این عدد به بالاتراز 6 متر معکب نیز رسیده است و یا یکی دیگر از کارهای بنیادی و ارزشمند شرکت در سنوات گذشته احیا ء عرصه ها و اراضی مخرو به جنگل جلگه ای و پایین دست جنگلهای دست کاشت با گونه های سریع الرشد همچون توسکا - صنوبرو کاج تدا می باشد که نظیر آنرا در هیچ یک از شهرهای شمالی کشورمان نمی توانید بیابید .در این عرصه های مخروبه با جرای طرح های تبدیلی به جنگلهای با موجود در هکتار مطلوب و رویش حجمی 18- 15متر معکب در هکتار ایجاد شده قطعاً اگر شرکت این کار را نمی کرددر بحبوحه جنگ زمینها مورد تعرض قرار گرفته و امروزه اثری از جنگلهای ارزشمند فی مابین دریا و جنگلهای کوهستانی باقی نمی ماند و فقط به صورت رویایی در ذهن تجسم می شد . اما در پاسخ به سوال شما باید یاد آور شوم سال گذشته کمترین میزان بهره برداری را در تاریخ شرکت داشتیم و علیرغم کاهش شدید سهمیه های بهره برداری به خاطر بر قراری تعامل سازنده با سازمان جنگلها و مراتع و به جهت انجام تعهدات باقیمانده نه تنها هیچ تصمیمی در کاهش انجام تعهدات نداشتیم بلکه ما مصمم هستیم با ارتقاء توان مالی با بسیج عوامل کاری خود و با همکاری و بهره گیری از رهنمود های کارشناسی وقت سازمان جنگلها و مراتع بخشی از تعهدات باقیمانده از سنوات گذشته را نیز به نحو احسن به انجام برسانیم البته عملکرد چند ماهه اخیر گواه این دعاست که ما طی این مدت توانسته ایم قسمت اعظمی از تعهدات نهال کاری ،عملیات مراقبتی ،حصارکشی و تعمیرحصار و غیره را انجام داده وامیدوار هستیم با توکل به خداوند متعال تا پایان سال جاری به اتمام برسانیم

۳_ امروزه گونه های درختی پوشش شرکت شفارود با چه تکنولوژی و روشی برداشت ومورد بهره برداری قرار می گیرند ؟ در پاسخ به سوال شما در ابتدا لازم می بینم که مطلبی را عرض کنم و آن اینکه شرکت ،مجری سیاستهای سازمان جنگلها و به عبارتی شرکت مدیریت علمی جنگل است و نه برداشت جنگل . بنابراین در راستای اعمال این مدیریت ، اهدافی را دنبال می کنیم که تنها بخشی کوچکی از این اهداف برداشت و بهره برداری از جنگل است به عبارت دیگر مسئله بهره برداری و برداشت از جنگل فرع اهداف ما محسوب می گردد یعنی شرکت مهمترین وظیفه خود را حفظ و احیاء جنگلها می داند که مسلماً وقتی تصمیم به حفظ جنگل می گیرد بایستی به کیفیت جنگل هم بیاندیشد یعنی به حفاظت فنی از جنگل بپردازد که در راستای این حفاظت فنی لازم است دامهای مازاد جنگل خارج و به عبارتی ساماندهی دام دامدارو جنگل نشین صورت گرفته و درختانی که مرغوب نیستند و از حالت طبیعی خارج گشته اند از عرضه جنگل خارج گردند در حقیقت برداشت ما با توجه به قانونمندیها و نظام طبیعت و با نگرش جنگل شناسی همگام با طبیعت که در همه دنیا نیز مطرح است صورت می گیرد که در واقع اصلاح و جراحی جنگل و بهبود وضعیت آن است بنابراین نوع برش ما برداشت همگام با طبیعت یا تک گزینی در راستای توسعه پایدار جنگل می باشد .

۴_ فرهنگ مردم بومی منطقه نسبت به جنگل چگونه است و آیا شرکت فعالیتهایی را در رابطه با ارتقاء سطح فرهنگی مردم در مورد جنگل انجام داده است ؟
اگر مردم ما بدانند که در حدود 4 میلیارد سال قبل گازهای سمی جو زیست کره (بیو سفر) را اشغال کرده و درختان و گیاهان توانستند با کربن گیری هوا را تلطیف و محیط را پاک نموده اند بیشتر به اهمیت وجودی جنگلها پی خواهند برد مردم باید بدانند جنگل نخستین دوست بشر و هدیه الهی می باشد و در امر مشارکت و حفاظت جنگلها جدی تر از قبل عمل خواهند نمود .ایجاد فرهنگ مناسب و فرهنگ سازی جزء وظایف اصلی و اساسی این شرکت نیست اما باتوجه به تاکید مقام معظم رهبری که فرموده اند فرهنگ منابع طبیعی بایستی به فرهنگ عمومی تبدیل گردد ما نیز مفتخریم با بروشورها ، عکس ها و وبلاگ ها ، سایت ها و سی دی های تبلیغاتی در ارتقاء فرهنگ منابع طبیعی سهمی داشته باشیم که متاسفانه در بودجه های کشور به این مسئله به اندازه شایسته و لازم نگاه نشده است . اما در زمینه چگونگی نگاه مردم به عرصه های جنگل باید عرض کنم که به طور کلی مردم ماشخصیت با فرهنگی هستند و نگاه آنها به این مسئله نیز نگاه صحیح و درستی است اما در مرحله عمل این نگاه در بسیاری از موارد تحت تاثیر شرایط سخت نامناسب حاکم بر زندگی قرار می گیرد به عنوان مثال وقتی درصد بیکاری زیاد است مشکلات معیشتی نیز بالاست سوخت به طور مناسب در اختیار مردم قرار نمی گیرد و نبایستی انتظار داشته باشیم که تعرضی به جنگل صورت نگیرد طبیعی است که این مردم برای تامین ابتدایی ترین نیازهای خود به نزدیکترین منبع در آمد یعنی درخت و جنگل تعرض می نمایند البته نیروهای حفاظتی شرکت با تلاش شبانه روزی سعی می نمایند تا قاچاق چوب و هرگونه سوء استفاده از جنگل را به حداقل برسانند بنابراین بایستی شرایطی را فراهم نماییم که مردم برای رفع نیازمندیهای ابتدایی و اساسی خود نیازمند جنگل نباشند چرا که اثرات تخریبی این کار در آینده بسیار زیاد و نامناسب خواهد بود .

۵_ نظر جنابعالی در رابطه با طرح تنفس جنگل چیست و ایا این طرخ راه علمی از دیاد جنگل و بهبود وضعیت آن می باشد؟

من فکر می کنم با مطرح کردن بحث توقف بهره برداری از جنگلها در صدد پاک کردن صورت مسئله می باشند متاسفانه این برنامه استراحت جنگل، غیر فنی و برخورد موج گونه و احساساتی موجب هدر رفت سرمایه ملی و نابودی دایمی جنگلها و خسارتی بزرگ برای نسلهای آینده خواهد بود . اصلاً چرا بایستی به جنگلها استراحت بدهیم ؟ آیا می خواهیم جنگلها را حفظ کنیم / بنده کوچکترین اعتقادی به این طرح ندارم و معتقدم در صورت اجرای این طرح جنگلها تخریب و در برخی از موارد باعث خفگی آن خواهد شد و شرکت معتقد است برای اینکه به موضوع مخربان اصلی جنگل پرداخته نشود و از کنار این مسئله گذر شود بلافاصله در کنار آن بحث استراحت جنگل را مطرح می نمایند این طرح همانند آن است که بگوییم می خواهیم آلودگی شهر تهران را حل کنیم و بنابراین دستور دهیم که از فردا هیچ اتومبیلی تردد نکند آیا این شیوه یک کار درست ، منطقی و اصولی است ؟ما برای بقای مناسب جنگل هایمان نیازمند اعمال مدیریت همه جانبه جنگل و استفاده از تمامی پتانسیل ها و ظرفیت ها در کنار بهره برداری منطقی و برداشت چوب با توجه به فرمایشات و سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری هستیم که طرح استراحت به جنگل می تواند مدیریت جنگل را مختل سازد . ما متقدیم برای نجات جنگلها و بهبود وضعیت آنها بایستی به جای طرح مباحثی نظیر استراحت جنگل که نیازهای چوبی کشور را مختل می سازد برای جلوگیری از فعالیت های مخربان جنگل برنامه ریزی و طرح ارائه نماییم مثالی را عرض می کنم در جنگلهای منطقه ما حدود 7500 میلیارد تومان ارزش چوبی جنگل داریم که این ارزش غیراز ارزش محیط زیست و اکولوژیک است حال دولت برای حفظ این سرمایه عظیم چه مقدار سرمایه گذاری کرده است ؟ ما معتقدیم لااقل بایستی 1 در صد ارزش آن یعنی 75میلیارد تومان سرمایه گذاری شودتا در خصوص حفاظت جنگل ها از هلی کوپتر و ترانشه های الکتریکی استفاده شود . اما آیا واقعاً برای حفظ این سرمایه عظیم چنین بودجه ای در نظر گرفته شده است ؟ ما باید به حل این مسایل و نارساییها بپردازیم . باید برای خروج دام ،دامدار و جنگل نشین که جنگل را تخریب می نمایند طرح و برنامه ارائه دهیم یا نیروهای حافظ جنگل را به گونه ای تجهیزنماییم که بتوانند جلوی قاچاقچیان چوب را بگیرند اینها مسائل هستند که باید به آن پرداخته شود هرموقع جنگل از وجود این عوامل مخرب خالی شود که قطعاً در صورت حل این مشکلات می توانیم جنگلهایمان را حفظ و بهره برداری اقتصادی نیز داشته باشیم و یا اگر از زوایای دیگر به این موضوع بپرداریم بایستی اذعان داشت که هر جا جنگل توسط مجریان طرحهای جنگلداری مدیریت شده امکان تجاوز به عرصه جنگل ، تخریب و قاچاق چوب شدیداً کاهش یافته چرا که عوامل و نیروهای قرقبان و حفاظتی مجریان با حضور دایمی خود مانع از هرگونه تخریب و یا قطع غیر مجازدرختان جنگلی می شوند به استناد آمار های ارائه شده از سوی سازمان جنگلها و مراتع هم اینک نیز سطوح وسیعی از جنگلهای شمال فاقد طرح جنگلداری به عبارتی در حال استراحت هستند و لیکن متاسفانه با گذشت زمان نیز بر تخریب آن افزوده می گردد برای اثبات این ادعا کافی است مقایسه ای بین جنگلهای تحت پوشش شرکت شفارود و جنگلهای هم جوار صورت گیرد از این مقایسه به سادگی می توان نتیجه گرفت که بهبود وضعیت جنگلهای تحت پوشش ناشی از فعالیت دلسوزانه و صادقانه و حضور مستمر و شبانه روزی نیروهای حفاظتی که البته در حال حاضر حدود 45% نیروهای شرکت رابه خود اختصاص می دهد و در بطن جنگلهای تحت پوشش با حفاظت از جنگلها و نظارت دایمی و تنگ نمودن عرصه به قاچاقچیان چوب ، ضمن حفظ و حراست است از این جنگلها ی با ارزش هیر کانی و بازمانده دوران سوم زمبن شناسی با قدمت بالای پنج میلیون سال قبل با تامین بخشی از نیازهای چوب و سلولزی کشور و ایجاد دهها هزار فرصت شغلی به طور مستقیم و غیر مستقیم در پویایی و رونق بخشیدن معیشت و اقتصاد منطقه و حتی کشور نقش به سزایی داشته است بنابراین تنفس جنگلها و متقاقب آن تعطیل مدیریت جنگل ها تمامی سرمایه گذاری مدیریت علمی پنجاه سال گذشته را از بین خواهد برد ...

۶_ جناب آقای مهندس کرمدوست شما به وجود عوامل مخرب در جنگل اشاره کردید نقطه نظرات جنابعالی در مورد تخریب جنگل چیست و راه های مقابله با آنها را در چه می بینید ؟

بنده اولین تخریب کننده های جنگل را دام می دانم که برای پی بردن به عمق این تخریب مثالی را عرض میکنم . ما در محدوده جنگلهای خود چیزی حدود 365/000 واحد دامی( 25% دام جنگلهای گیلان) داریم که اگر فرض شود در هر دوره زراعی هر واحد دامی تنها 10 نهال را تخریب نمایند که رقم واقعی آن به 100نهال هم می رسد کل تخریب نهال رقمی برابر با 3/650/000 اصله نهال خواهد شد آیا با این وضعیت می توان کار احیاءو حفظ جنگلها را به بهترین شکل ممکن پیش برد ؟ بنابراین لازم است که به سرعت و استفاده بهینه از زمان سرمایه گذاری لازم در این زمینه صورت گیرد و دامها از عرصه جنگلها خارج شوند و به جای اینکه دام پراکنده سنتی داشته باشیم دامداریهای نیمه صنعتی و صنعتی ایجاد کنیم . از سوی دیگر خود دامداران و جنگل نشینان نیز عامل تخریب می باشند که باز هم مثالی را عرض می کنم در حال حاضر در محدوده جنگلهای شفارود 3800 خانوار (15% خانوار گیلان ) جنگل نشین داریم که اگر فرض کنیم هر خانوار در طول سال تنها 10 متر معکب چوب از جنگل برداشت کند که رقم بسیار پایینی می باشد سالیانه مجموع خانوار های ساکن در جنگل 38000 متر مکعب چوب از جنگل های کوهستانی شرکت برداشت غیر اصولی می کنند در حالیکه امروزه شرکت شفارود کمتر از آن مقدارچوب برداشت می نماید و این در حالیست که برداشتهای غیر اصولی آنها از درختان نخبه جوان و در حقیقت نسل آینده جنگل است که تنوع ژنتیکی جنگل را نابود می کنند سومین عامل مهم تخریب جنگل حضور قاچاقچیان می باشند که قاعدتاً چوبهای بازار پسند را قطع می کنند که بتوانندبه سود مناسب و سریع برسند که همین امر لطمه جدی به جنگلها وارد می سازندآتش سوزیها ، پروژه های عمرانی ،تغییر کاربری و ...از عوامل دیگر تخریب جنگلها می باشند .

۷_ برنامه آینده شرکت شفارود در راه پیشرفت همگام با حفظ محیط های جنگل چیست ؟
ما در حال حاضر برنامه رزاعت چوب که یکی از طرحهای محوری سازمان جنگلهای و مراتع می باشد راپیگیر هستیم که به نوعی نیازهای صنایع چوبی کشور را مرتفع می نماید در حال حاضر بزرگترین ذخایر چوب دست کاشت کشور که حدود 10500 هکتار جنگل می باشد در اختیار داریم که در واقع جنگلهای مخروبه بوده و تبدیل به جنگلهای دست کاشت گردیده است قسمت زیادی از این اراضی گونه های سریع الرشدصنوبر توسکا قشلاقی و سوزنی برگان کاشت شده ا ند البته با همکاری و مشارکت مدیریت پارک علم و فناوری استان مطالعاتی نیز بر روی گونه پالونیا - چنار - گردو و تکثیر نهال کیوی به روش کشت بافت به صورت پایلوت در حال انجام در صورت موفقیت آنها قابل توسعه و فروش در منطقه می باشد لازم به ذکر است یکی از مهمترین راهکارهای برون رفت شرکت از مشکلات فعلی فاصله گرفتن از اقتصاد تک محصولی و جلوگیری از خام فروشی چوب و ارزش افزوده آن می باشد و این شرکت با راه اندازی دستگاه تبدیلی و آب معدنی ، در برنامه خود پالت سازی - دستگاه چوب خشک کنی -رونق صنعت اکوتورسیم در ذخیره گاه پارک گیسوم و ابشار ویسادار را دنبال می نمایددر صورت تامین اعتبار پیگیری خواهد شد تا با گذشت زمان از وابستگی مطلق به چوب فاصله بگیرد این مجری از پتانسیل های نهفته و ظرفیتهای ارزشمندی برخوردار می باشد در کنار داشتن کارخانه تولید چوب (جنگل ) با داشتن بیش از 25 سوله متوسط و بزرگ می تواند به یک شهرک صنعتی و با داشتن بالغ 80 هکتار اراضی مستعد در نهالستان جوکندان وشاندرمن به یک شهرک کشاورزی تبدیل شود برای شرکت شفارود فرصت ارزشمند است تا از امکانات و توانمندیهای دولت در مرحله گذرتصمیم گیری سازمان جنگلها در راستای توسعه وتعالی شرکت نهایت استفاده را ببرد در آن صورت این شرکت در آینده می تواند تمامی شایستگی خود را نشان داده وبه ویترین توسعه در استان و حتی در کشور نمایان و تبدیل شود .

۸_ آیا کاهش برداشتهای اخیر چوب از جنگلها شرکت شما را به چالش کشانیده؟آخرین نظرات خود را اعلام فرمایید ؟
ما همیشه معتقد بوده و هستیم که باید برای حفاظت و صیانت از این سرمایه عظیم از طرف ارگانهای مسئول تصمیم گیر عنایت ویژه ای مبذول گردد . بنابراین پیشنهاد ما این است که دولت تدبیر و امید و مجلس محترم در زمینه حفاظت از جنگلها سرمایه گذاری بیشتری انجام داده و بودجه های خاص و امکانات مناسبی به این امر اختصاص دهند . قوه محترم قضائیه همکاریهای روز افزون را در زمینه برخورد با متجاوزین جنگل به عمل آورده و بلاخره سازو کارهایی طراحی شود تا بستر مناسب کار برای سازمانی که متولی این برنامه است فراهم گردد ما معتقدیم طرحهای ملی مهم سازمان جنگلها و مراتع در طرح ملی ساماندهی و خروج دام از جنگلها با تامین امکانات و اعتبارات لازم تقویت شوند . البته در خصوص سوال شما نیز باید گفت از بابت کاهش برداشت چوب در قالب طرح صیانت خسران فراوانی به این شرکت در سنوات گذشته متحمل گشته علیرغم پیگریهای فروانی که صورت گرفته چیزی عاید این شرکت نشده است و با این وجودتمام سعی و تلاش این شرکت بر آن است ضمن انجام تعهدات جاری ، تعهدات سنواتی خود را نیز به اتمام برساند ضمن تشکر از جنابعالی بابت اختصاص وقت برای گفتگو و انعکاس واقعیتها به مردم و مسئولین لازم می دانم از زحمات ارزشمند همکاران و دست اندرکاران زحمتکش این شرکت مخصوصاً مدیر عامل شرکت شفارود دکتر بهدوست کلابی در راستای تعالی شرکت و همچنین از همکاری و همراهی سازمان جنگلها و مراتع تشکر و قدردانی داشته باشم یقین دارم که نتیجه این همکاری و همراهی در آینده مشخص خواهد شد ما بر این باوریم که شرکت شفارود بایستی تقویت شود نباید به هیچ عنوان تضعیف گردد چرا که سست شدن این مجری موجبات کم رنگ شدن چتر حفاظتی جنگلهای تحت پوشش را سبب می گردد و جنگلها به دلیل اینکه اکوسیستم حساس و شکننده هستند تخریب خواهد شد در پایان شرکت سهامی جنگل شفاورد همواره با آغوش باز از نقطه نظرات منتقدین دلسوز، خادمین واقعی منابع طبیعی علی الخصوص جنگلهای بی بدلیل و منحصر به فرد تالش بزرگ که با تنوع زیستی بالا و گونه های درختی ارزشمند مخصوصاً راشستانهای بی نظیرکه شهرت جهانی داشته و باید آنرا جزء شاهکار طبیعت و عنایت ویژه خداوند به این مرزبوم به حساب آورد استقبال کرده و جهت مرتفع ساختن بسیاری از مشکلات و موانع قطعاً نیازمندبه حمایت گسترده تمامی نهادها ،گروهها ، ارگانها ، سازمانهای ذی ربط و مهمتر از همه مشارکتهای مردمی می باشد به امید داشتن جنگلهای پویا وسرسبز