به اعتقاد کارشناسان و متخصصان امر بیماری دیابت هر روز در جهان شمار زیادی از افراد را گرفتار میکند که در این میان تغییر سبک زندگی، آگاهی و انجام اقدامات پیشگیرانه میتواند بسیار اثرگذار باشد و این موضوعی است که کمتر مورد توجه قرار میگیرد.
هر چند، گسترش شهرنشینی و ورود تکنولوژیهای نوین موجب راحتی عموم شده اما به دلایل مختلفی بیماریهای مختلفی در جهان بسیاری از گروهها را به خود گرفتار کرده و هر روز نیز بر تعداد مبتلایان آن افزوده می شود.
دیابت یکی از شایعترین بیماری های غیر واگیر در جهان اعلام شده است که در واقع می توان گفت این بیماری پنجمین علت مرگ در اکثر کشورهای با درآمد بالا (توسعه یافته) است.
بر این اساس در کشورهایی که ازنظر اقتصادی در حال توسعه هستند؛ شواهد علمی مبنی بر اپیدمی این بیماری وجود دارد و علاوه بر دیابت، اختلال تحمل گلوکز نیز یکی از معضلات بزرگ در زمینه سلامت است.
آمارها می گوید که تعداد مبتلایان به دیابت در گروه سنی ۲۰ تا ۷۹ سال در سال ۲۰۱۵ بیش از ۴۱۵ میلیون نفر بوده که پیش بینی می شود این تعداد تا سال ۲۰۴۰ از مرز ۶۴۲ میلیون نفر بگذرد.
رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از بیماران دیابتی استان زنجان در این خصوص گفت: دیابت شایعترین بیماری غددی در دنیا بوده و ۹ درصد کل مرگ و میرها در جهان وابسته به دیابت است.
دکتر حسین چیتی در همایش پیشگیری، کنترل و درمان دیابت استان این مطلب را اشاره کرد و افزود: دیابت شایعترین بیماری غددی در دنیا بوده و علت ۹ درصد کل مرگ و میرها در جهان، وابسته به دیابت است که این بیماری دامنگیر بسیاری از افراد در دنیا شده بطوری که در هر دقیقه ۱۲ مورد ابتلای جدید در دنیا ثبت می شود و ۶ مرگ وابسته به دیابت رخ میدهد که مهمترین علل آن به نارسایی مزمن کلیه، قطع پا و نابینایی در بالغان باز می گردد که طبق پیشبینیها از هر هفت نفری که در ایران زندگی میکند تا سال ۱۴۰۴ یک نفر به دیابت مبتلا خواهد شد.
وی با اشاره به علل ایجاد بیماری دیابت، نیز گفت: در بدن هورمونی به نام انسولین وجود دارد که در برخی مواقع بخوبی کار نمی کند و یا بدن به میزان کم آن را تولید کرده یا حتی با فقدان تولید آن مواجه می شود که این هورمون مترشحه از لوزالمعده مانند کلید، عمل میکند که این کلید، قفل موجود در سطح سلولهای بدن را باز میکند تا قند بتواند وارد این سلولها شده و بدن از آن استفاده کند و این اهمیت دارد که انسولین بتواند قند را به داخل سلولها روانه کند.
این فوق تخصص بیماری های غدد ادامه داد: قند ساخته شده در بدن در داخل خون قرار دارد زمانیکه انسولین عمل کرده و قندها را از خون پاکسازی میکند که در این حالت، قند خون بدن در حالت نرمال و کنترل شده قرار دارد ولی اگر این هورمون درست عمل نکند و یا در بدن وجود نداشته باشد، قابلیت ورود به سلولهای بدن را نداشته و به دنبال آن، سطح قند خون افزایش یافته و به دیابت منتهی خواهد شد.
چیتی در ارتباط با انواع قند خون افراد، نیز گفت: تعدادی از افراد دارای قند خون نرمال هستند، به طوریکه قند خون ناشتای آنان، ۹۹ یا پایینتر و ۲ ساعت بعد از غذا ۱۳۹ و پایینتر است به طوریکه تعادل قند خون فرد در حالت متعارف قرار دارد و در مواردی فرد وارد مرحله پیش دیابتی میشود، در این مرحله بیماری هنوز واضح و آشکار نیست، قند خون ناشتا فرد، بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ و قند خون فرد ۲ ساعت پس از غذا، در محدوده ۱۴۰ تا ۱۹۹ قرار میگیرد که در واقع وقتی اعداد از این مقدار بالاتر رود فرد به بیماری دیابت مبتلا شده است.
رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از بیماران دیابتی استان زنجان با اشاره به مرحله پیش دیابت نیز ادامه داد: مرحله پیش دیابت اهمیت ویژه ای دارد، یک چهارم بیمارانی که قند خون ۲ ساعت بعد از غذای آنان بالای ۱۴۰ است، طی سه تا پنج سال به دیابت مبتلا میشوند و این در حالی است که برخی افراد قند خون ناشتا را بررسی و کنترل می کنند به همین دلیل بسیاری از افراد جامعه که در مرحله پیش دیابتی قرار دارند از بیماری خود بیاطلاع هستند و باید در این زمینه افراد غربالگری شوند.
وی یادآوری کرد: حتی در صورتی که پیش دیابت به خود بیماری دیابت نیز تبدیل نشود، مشکلات قلبی و عروقی در فرد را به مراتب افزایش می دهد و حتی با درگیر کردن عروق اندام تحتانی از قبیل اختلال حرکتی، زخم شدن پاها را نیز به دنبال خواهد داشت.
این مسئول افزود: همه افراد بالای ۴۰ سال، حتی در صورت قند خون نرمال، کنترل های لازم را باید انجام دهند و در صورت منفی بودن بیماری هر سه سال یکبار باید این روند را تکرار کنند و علاوه بر افراد مستعد ابتلا به دیابت و افراد دارای اضافه وزن و چاقی، خانمهای باردار دارای قند خون بالا، افرادی دارای سابقه فشار خون، افراد دارای چربی تریگلیسیرید بالای ۲۵۰، افرادی که در گذشته دارای قند خون ناشتا بوده و یا سابقه بیماریهای قلبی - عروقی دارند، نیز باید مورد بررسی قرار گیرند.
وی اضافه کرد: افرادی که دچار بیماریهای خود ایمنی وابسته به بیماری دیابت مانند ضایعه پوستی، مشکل گوارشی خاص و یا افراد مبتلا به عفونتهای مزمن به درمانهای مختلف پاسخ نمیدهند مانند بیماریهای قارچی نیز باید مورد بررسی و غربالگری لازم قرار گیرند.
چیتی در رابطه با انواع دیابت، نیز افزود: در دیابت نوع یک، گاهی اوقات هیچ انسولینی در بدن تولید نمیشود و بطور معمول این اتفاق در کودکی رخ میدهد و فرد را دچار دیابت میکند که وابسته به سیستم خود ایمنی بدن است.
وی اظهار داشت: دیابت نوع ۲ معمولا در سنین بالاتر به دلیل وجود سبک زندگی نادرست افراد، اضافه وزن و چاقی و کم تحرکی رخ میدهد در این نوع از دیابت، میزان انسولین کمتر از محدوده طبیعی بوده و یا تولید می شود اما اثر گذاری خوبی را بر عملکرد بدن ندارد.
این فوق متخصص بیماری های غدد ادامه داد: بر این مبنا حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد دیابت افراد جامعه از دیابت نوع ۲، دیابت نوع یک پنج درصد و دیابت بارداری نیز از دیگر انواع این بیماری است که برای اولین بار تشخیص داده می شود که چهار درصد این گروه را دربر می گیرد.
۲.۹ درصد مرگ و میرها به دیابت اختصاص دارد
مدیر گروه بیماریهای غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان نیز ادامه داد: سبک زندگی ناسالم، عدم مصرف میوه و سبزیجات کافی در طی روز، استفاده از غذاهای پرچرب و پرکالری، فست فودها و کم تحرکی در ابتلا به بیماری های غیرواگیر از جمله دیابت، تاثیرگذار است.
دکتر علی صیدی افزود: سال گذشته نزدیک به ۶۶.۵ درصد بیماری ها بیماری های غیر واگیر این استان را به خود اختصاص داده است که حوادث ترافیکی با ۹ درصد و سایر موارد نیز با ۲۴.۴ درصد در رده های بعدی قرار دارند.
وی اضافه کرد: مرگ و میر بیماری های قلبی و عروقی در استان با ۴۲.۸ درصد در رتبه اول قرار دارد و پس از آن، سرطان ها با ۱۴.۳ درصد، حوادث ترافیکی با ۹ درصد و دیابت با ۲.۹ درصد در رده های بعدی قرار گرفته و به لحاظ عوامل خطر نیز ۱۰ عامل احصا شده است که رژیم غذایی نامطلوب، چاقی، فشار خون، بی تحرکی، استعمال سیگار، آلودگی هوا و کلسترول بالا از جمله آنها محسوب می شود.
این مسئول ادامه داد: طبق آمارهای ارائه شده در جهان هر ۳۰ ثانیه یک نفر پای خود را به خاطر عوارض دیابت از دست می دهد و در هر دقیقه نیز ۱۲ مورد جدید دیابتی اضافه می شود.
وی اضافه کرد:: دیابت ۲.۵ تا ۱۵ درصد کل بودجه بهداشتی کشورها را به خود اختصاص داده و هزینه درمان بیماران دیابتی در ایران سالانه حدود یک میلیارد دلار برآورد شده است.
وی اظهار داشت: تعداد مرگ و میر مربوط به دیابت ( ۵ میلیون نفر) در سال ۲۰۱۳ به تنهایی بیش از مجموع مرگ و میر ناشی از بیماری های ایدز ( ۱.۵ میلیون نفر)، سل ( ۱.۵ میلیون نفر) و مالاریا ( ۶۰۰ هزار نفر) در همان سال بوده است.