می خواهید بدانیدفرزند شما از لحاظ بدنی در چه رشته ورزشی موفق تر است؟

در گام اول باید بدانیم استعدادیابی چیست و چگونه باید انجام شود :

به گزارش پایگاه خبری موج برنا - ورزش علاوه بر اینکه ابزار ارزشمندی برای حفظ سلامت جسمانی است رابطه نزدیکی با سلامت روانی و بویژه پیشگیری از بروز ناهنجاری‌های روانی دارد. ورزش از اضطراب و افسردگی می‌کاهد، اعتماد به نفس را افزایش می‌دهد و خود پنداره را تقویت می‌کند. ورزش بویژه در سنین کودکی و نوجوانی تفریح سالمی برای آزاد کردن انرژی‌های اندوخته شده است و این خود بسیار لذت‌بخش و آرامش‌دهنده است.

شرکت در فعالیت‌های ورزشی به اجتماعی شدن و کسب مهارت و کفایت و همچنین دوست‌یابی و ارتباط سالم با همسالان کمک می‌کند. در جریان یکی از پژوهش‌های اخیر ( SIMON 1999 ) در ایالات متحده 65 درصد از جوانان ابراز کردند که ورزش آنها را از اعتیاد به الکل و مواد مخدر باز داشته است.

اما موضوع استعداد يابي ورزشي است واهميت آن در سرنوشت جامعه ورزشي ايران .

استعدادیابی مدت مدیدی است  که مورد  توجه و علاقه ی پژوهشگران، مربیان، مدیران و دولت ها قرار گرفته است.  در سالهای  اخیر  پیشرفت های  چشمگیری در عرصه شناسایی و پرورش استعداد ها رخ داده است و باعث شکل گیری نظام استعدادیابی علمی شده است .

شناسایی استعدادها باهدف پرهیز از روند آزمایش و خطاازجمله محورهای اصلی و بنیادی درتدوین استراتژی وخط مشی  ورزش قهرمانی به شمار میرود. محققان تاکید دارند که ترکیبی ازفاکتورهای ژنتیکی و محیطی در ایجاد یک ورزشکار نخبه مؤثراست.اما تاکنون این مهم به صورت علمی درحیطه ورزش های آبی وبسیاری ازورزش های دیگردر کشور ایران و بسیاری ازکشورهای منطقه صورت نگرفته است و این بدلیل ناآگاهی سازمان های ورزشی از اصول علمی استعدادیابی است.

معنی عینی شناسایی استعداد ورزشی، شناسایی و انتخاب افرادی است که درمقایسه باسایرین توانایی زیادی برای یک ورزش خاص دارند. از نظردانشمندان علوم ورزشی، استعدادیابی ورزشی راهی منطقی،کوتاه و مقرون به صرفه برای حضور موفقیت آمیز ورزشکاران در صحنه های ملی وبین المللی است.

بر اساس یافته های علوم ورزشی مرتبط با ورزش قهرمانی،موفقیت ورزشکاران از یک سو و موفقیت مدیریت سازمان هاو هیئت های ورزشی از سوی دیگربستگی به انتخاب به موقع و پرورش صحیح منابع انسانی دارد به سبب بالا بودن هزینه های زمانی و مالی تربیت ورزشکاران زبده و کارآمد، دست اندرکاران امور ورزشی وادار به شناسایی افراد برتر شده اند.

استعدادیابی ورزشی فرآیندی است که طی آن افراد در هر سنی براساس نتایجی که توسط آزمون های جامع بدست می آید به سمت ورزش هایی که بیشترین احتمال موفقیت را در آنها دارند، هدایت می شوند. شایدمربیان در طی تماشای یک رویداد ورزشی بتوانند استعدادیابی کنند اما ضمن در نظرگرفتن توانایی مربیان، این یک فرآیند کاملا ذهنی و شخصی است در حالیکه در روشهای علمی بی طرفی وجود دارد که این سوگیری را از بین برده اند و دربسیاری ازکشورها امتحان خود را پس داده است.

آزمون هایی که از نمونه ها گرفته می شود شامل محاسبه ی پارامترهای بیومکانیکی، آنتروپومتریکی،فیزیولوژیکی، روانی و تشخیص ناهنجاری های اسکلتی عضلانی شایع می شود در سال هاي اخير جامعه ورزشي ايران با شركت در مسابقات مختلف جهاني توانسته است علاوه بر كسب مدال هاي رنگي نام ايران را  در جهان بلند آوازه كند؛اما نمي توان گفت ضعف ها برطرف شده چرا كه ما تنها در ورزش هاي انفرادي حرفي براي گفتن داريم اما در ورزشي تيمي چندان موفق نيستم بي شك استعداد يابي ورزشي كه شروع آن مي تواند از اهميت وتوجه به ورزش مدارس آغازشود و اگر آنطور كه بايد اهميت داده شود و با برنامه ریزی درست پیش رود درورزش هاي تيمي هم موفق خواهيم بود .

استعداد چیست ؟

1-مك‌ كاردي(1998): استعداد ويژگي فردي است كه در يك بخش گنجايش و توانايي بالاتر از متوسط افراد جامعه ‌داراست.

استعداد ورزشي؟

 2-پلتولا(1992) استعداد ورزشي را به معناي برخورداري از مهارتهاي ورزشي بالاتر از حد متوسط در مقايسه با ساير رقباي همان رده سني و نيز ظرفيت موفقيت در يك سطح رقابتي بالاتر مي‌داند.

هدف از استعداد یابی ورزشی ؟

1-شناسایی و انتخاب ورزشکارانی که بیشترین پتانسیل را در یک رشته ورزشی دارند.

2-استعداديابي فرآيندي است كه از طريق آن نوجوانان و جوانان ارزيابي مي‌شوند و به شركت در رشته‌هاي مناسب كه اميد موفقيت بيشتري از آنها مي‌رود تشويق و هدايت مي‌شوند. ارزيابي‌هاي مذكور از طريق برخي آزمون‌ها و معيارهاي استاندارد انجام مي‌شود.

3ـ افراد به سمت رشته‌هايي هدايت مي‌شوند كه از نظر جسماني، فيزيولوژيكي و رواني براي آن‌ها مناسب‌ترند.

4 ـ با استعداد یابی افراد ورزشكار احتمالا نتايج بهتري را به دست مي‌آورند و اين مانع از سرخوردگي آنها به سبب عدم موفقيت مي‌شود، از اين رو از تمرينات ومشاركت در آن رشته ورزشي بيشتر لذت برده و در نتيجه بيشتر علاقمند آن رشته مي‌شوند.

5 ـ افراد جذب مربيان بسيار كارآمد تيم‌هاي بزرگ و مهم مي‌شوند و بعضا نيز در اختيار روان شناسان ورزشي قرار مي‌گيرند.

6ـ سلامت جسماني و عمومي افراد بيشتر تضمين مي‌شود.

7ـ به سبب شناسايي صحيح افراد، تعداد ورزشكاران و عملكرد مفيد ورزش قهرماني افزايش مي‌يابد.

8ـ بسياري از ورزشكارن جوان فرصت‌هاي افزايش توانايي خود يا رشد و رسيدن به سطح يك ورزشكار خوب را بدليل عدم اطلاع از ويژگي‌هاي خاص خود از دست مي‌دهند و به ورزشي كه مي‌توانند در آن به شكوفايي برسند هدايت نمي‌شوند که استعداد یابی این فرصت را به آنها می دهد.

مهمترین مزایای استعداد یابی :

1- کاهش زمان رسیدن به اوج عملکرد

2- صرفه جویی در سرمایه گذاری

3- ارتقای بهره وری ورزش قهرمانی

4- هدایت افراد به سمت رشته های متناسب از نظر جسمانی و روانی

5- افزایش اعتماد به نفس

6- فرصت ارتباط با متخصصان برای افراد

عوامل تاثيرگذاري بر استعداد :

1-وراثت
2-محيط
3-تعامل بين توارث و محيط

روشهای استعدادیابی :

مربیان با تجربه معمولا معیارهای ذهنی خاصی برای شناخت استعدادها دارند. به نظر آنان ورزشکاری هماهنگ تر، وسیع تر یا قوی تر از بقیه است که دارای ویژگیهای (تواناییهای جسمانی، روانی، حرکتی) مناسب تری از دیگران باشد.

انواع استعداد یابی :

الف)استعداد یابی عمومی

ب) استعداد ویژه یا تخصصی

الف) استعدادیابی عمومی  :

در اجرای فرآیند استعدادیابی عمومی می تواند با توجه به سن افراد متفاوت باشد. ضمن اینکه می توان برای سایر رشته های ورزشی برای سن ۱۲ تا ۱۴ سالگی برای دختران و از ۱۴ تا ۱۶ سالگی برای پسران اقدام به اجرای فرآیند استعدادیابی کرد.

ب)استعدادیابی ویژه :

در این مرحله به منظور کسب اطلاعات بیشتر و دقیق تر، آزمونهای تخصصی تر، متخصصان با تجربه و ابزارهای دقیق تری مورد نیاز است.  در این مرحله ظرفیت های جسمانی ( قدرت، استقامت، انعطاف پذیری، سرعت ) همچنین برخی از تواناییهای حرکتی و ظرفیت های فیزیولوژیکی مد نظرند.

نظام استعدادیابی دارای دومرحله اصلی است :

۱- شناسایی و کشف استعداد

۲- توسعه و پرورش استعدادها

منابع استعدادیابی :

برگزاری مسابقات مدارس در رده های نونهالان ، نوجوانان و جوانان در سطوح منطقه ای ، استانی ، ملی و بین المللی فرصت های خوبی جهت کشف و شکار استعدادها می باشد. خوشبختانه به جهت تنوع اقلیمی در ایران در مناطق مختلف از منابع انسانی خوبی جهت شناسایی و گزینش استعدادها برخوردار هستیم.

• داشتن طرح و برنامه استراتژیک استعدادیابی ملی که در آن ابعاد مختلف طرح، ماموریت، چشم انداز، بررسی عوامل بیرونی و درونی، نقاط قوت و ضعف ، تهدیدها و فرصتها و راهبردها بخوبی تبیین شده باشد ، از عوامل مهم و اساسی موفقیت طرح محسوب می گردد.

شاخص های ارزیابی در استعداد یابی :

کلید موفقیت نظام کشف ، شناسایی و پرورش استعدادهای ورزشی منوط به تعیین و چگونگی ارزیابی عملکردهای ورزشی است.          

مرحله مقدماتی در بیشتر رشته های ورزشی انجام می شود. این مرحله همراه با آزمایشهای پزشکی در مورد سلامتی و رشد عمومی جسمانی صورت می گیرد و به منظور شناسایی هر گونه اختلال بدنی از لحاظ علمی یا امراض احتمالی است.

مرحله دوم که بهترین مرحله انتخاب است برای نوجوانانی کاربرد دارد که تجربه تمرینات منسجم را داشته باشند. در این مرحله استعدادیابی، روانشناسان ورزشی نقش مهمی ایفا می کند.

مرحله نهایی استعدادیابی در مورد بازیکنان تیم ملی استفاده می شود از جمله عواملی که باید مورد ارزیابی قرار گیرد، سلامتی ورزشکار، سازگاریهای فیزیولوژیکی او نسبت به تمرین و مسابقه، توانایی او در مقابله با فشار و مهمتر از همه، قابلیت ورزشکار برای پیشرفت در آینده است.

چگونه بدانیدفرزند شما از لحاظ بدنی در چه رشته ورزشی موفق تر است؟

امروزه اهميت ورزش بر كسي پوشيده نيست و كمتر كسي است كه به تاثير ورزش بر سلامت جسم و روح خود و اجتماع آگاهي نداشته باشد. ورزش از جمله مقوله هايي است كه در تمامي اديان، مكاتب و جوامع جايگاه ويژه اي دارد و توصيه هايي از جانب انديشمندان و متفكرين درباره اهميت ورزش بيان شده است.

بچه ها باید تصمیم بگیرند که یک ورزشکار نخبه شوند نه والدین.

مطلوب نیست که والدین تصمیم بگیرند که زندگی یک کودک (نوجوان) باید در جهت یک ورزشکار نخبه شدن یا یک ورزش خاص باشد (خود کودک باید تصمیم گیرنده اصلی باشد). ممکن است والدین علیرغم میل باطنی یک نوجوان تصمیم بگیرند او را در ورزش دلخواهشان شرکت دهند . این موضوع می تواند علاوه براتلاف وقت، سبب سرخوردگی و کناره گیری فرد از آن رشته ورزشی شود و چه بسا او را نسبت به محیط ورزش بدبین کند. فرصت های ورزشکار نخبه شدن کاملا محدود است لذا بر اساس این واقعیت نمی توان به طور خودخواهانه یا تصادفی کودک را به سمت یک ورزش خاص سوق داد .

شناخت مراحل رشد کودک در استعدادیابی مهم است .

کودکان در سنین مختلف دارای میزان رشد متفاوتی هستند و کودکان متفاوت هم دارای توانایی های متفاوتی هستند و لذا بعضی سریع و بعضی دیر رشد می کنند . نه تنها میزان رشد متفاوت است بلکه همچنین تغییرات بخش های بدن نیز متفاوت است و این موضوع به طور مستقیم بر توانایی عملکرد اثر می گذارد . معلمین و مربیان باید به خوبی آگاه باشند که کودکانی که جهش رشدی سریع دارند ، گروه خاصی هستند که از توان و هماهنگی پایین تری برخوردار هستند . بنابراین وقتی بلوغ فرا می رسد تفاوت های اندازه و بخش های بدنی بین جنس پدید می آید و این تغییرات سبب بروز مشکلاتی می شود . ضعف ساختار عضلانی برای حمایت و کمک به هماهنگی مهمترین مشکل ناشی از جهش رشد است .
الگوی رشد جسمانی به گونه ای است که سریع ترین دوره رشدی بلافاصله بعد از تولد رخ می دهد و سپس میزان رشد به تدریج در دوره کودکی کند شده و به حالت یکنواخت می رسد ، سپس در دوره بلوغ (نوجوانی) جهش رشدی صورت گرفته و سپس الگوی رشد به تدریج متوقف می شود .

توصیه های ذیل می تواند به عنوان راهنما برای والدین مفید باشد :

به کودک اجازه دهید تا در فرآیند تصمیم گیری شرکت کند . همچنین این امکان را برای کودک فراهم کنید تا در صورتیکه او مایل است برنامه انتخاب شده برای خود را ترک نماید .

برای کودکان خود مربی انتخاب کنید که از یک طرف قابلیت های کودکانتان را بهبود بخشد و از طرف دیگر محیط سرگرم کننده ای را برای او ایجاد نماید .

بعضی از نوجوانان ممکن است در ابتدای ورود به برنامه ورزش پیشرفت قابل توجهی داشته باشند به گونه ای که کودک ، والدین و مربیان مایل به تسریع رشد در آن رشته ورزشی باشند . لازم است والدین و مربیان مشکلات مربوط به جهش سریع در آن رشته ورزشی را بشناسند .

باید محیط برنامه تمرینی را کنترل کنید . رفتارهای مربی را مشاهده کنید و به بازخورد ارائه شده از جانب مربی به ورزشکاران جوان گوش دهید . آیا مفید است ، مضر است و یا خطرناک ؟ آیا ممکن است فشارهای ناشی از رژیم غذایی ، تنظیم تمرین ، تمرین با وزنه و برنامه های بدنسازی برای کودک نامناسب و به طور بالقوه مضر باشد؟ شرکت در ورزش باید مفرح و لذت بخش باشد و این کار نباید شغل تلقی گردد .

مراقب توجه بیش از حد کودکان به تمرین ورزشی و آرزوهای آنان باشید.

به پیامدهای سبک زندگی ورزشکاران جوان و خانواده توجه داشته باشید .

به خاطر داشته باشید ورزش باید جنبه سرگرمی داشته باشد. به صحبت های کودک خود گوش دهید!

خود را به عنوان عضوی از تیم و گروه در نظر بگیرید .

مشوق و حامی مربیان و معلمان باشید و در نتیجه از ایجاد تضاد و نازسازگاری بین والدین و مربیان در ذهن کودک خود جلوگیری کنید .

هنگامی که می خواهید توقعات و انتظارات خود را از کودک تان تعیین کنید، توانایی ها و قابلیت های واقعی او را در نظر بگیرید .

کوشش کنید تا خواسته او از ورزش را شناخته و درک کنید . برنده شدن و کسب مقام همیشه نمی تواند انگیزه اصلی او برای شرکت در رشته ورزشی باشد .

رقابت ها و بازی او را دنبال کنید . از کودک تان بپرسید به او خوش گذشته است؟ چیز جدیدی در مورد ورزش آموخته است و چه مهارت هایی را توسعه داده یا جدیدا یاد گرفته است؟

هرگز فراموش نکنید که خود نیز روزی کودک بوده اید!!!

  اما در بين ورزش ها ورزش شنا از اهميت ويژه اي برخوردار است به طوري كه پيامبر گرامي اسلام (ص) مي فرمايند: «به فرزندان خود تيراندازي و شنا بياموزيد.» اين حديث بيانگر اهميتي است كه اسلام و رهبران ديني براي ورزش و سلامتي جسم و روان مسلمانان قائل هستند. اين دستور همانند بسياري از دستورات ديني تمامي افراد اعم از دختر و پسر را شامل مي شود و علت تاكيد بر اين ورزش در آن بود كه ورزش شنا در كنار تيراندازي و سواركاري از جمله ورزش هايي بودند كه مسلمانان مي توانستند در مواقع لزوم از آنها براي دفاع كردن از خود استفاده كنند.

در  مراحل بعدی گزارش با رشته های ورزشی مختلف و لزوم فراگیری و معیارهای استعدادیابی آشنا خواهیم شد :